معنای سلام
سلام در لغت به معنای سلامتی، امنیت و صلح است[۱] که در فارسی به درود ترجمه شده است[۲]. در اسلام، لفظ «سلام» برای تحیت انتخاب شده است؛ زیرا به معنای دعا برای سلامتی از آفتهای جسمی و دینی است؛ همچنین سلام کردن مسلمانان به یکدیگر به منزله عهدی بین آنان برای حفاظت از جان و مال و آبروی آنان است.[۳] قرآن کریم نیز سلام کردن را تحیتی پربرکت و پاکیزه از جانب خداوند بر مؤمنان میداند: «فَسَلِّمُوا عَلیٰ أَنْفُسِکمْ تَحِیةً مِنْ عِنْدِ اللّٰهِ مُبٰارَکةً طَیبَةً»[۴].
عبارت سلام
در نظر معروف میان فقها میتوان با هر یک از چهار عبارت «سلامٌ علیک»، «السّلامُ علیک»، «سلامٌ علیکم» و «السّلام علیکم» سلام را آغاز کرد.[۵] در این میان برخی از علماء تنها چهار ترکیب بالا را برای شروع سلام معتبر دانستهاند[۶] ولی در مقابل، برخی گفته‌اند که سلام کردن با هر عبارتی که عنوان تحیت و سلام بر آن صادق است، تحقق می‌یابد؛ خواه با ترکیب «سلام علیکم» باشد یا «علیکم السّلام» و یا حتی «سلام» به تنهایی.[۷]
سلام (صفت خداوند)
مقالهٔ اصلی: سلام (صفت خداوند)
سلام یکی از نام‌های خداوند است که در سه معنی به کار می‌رود. معنی اول آن از جمله صفات سلبی خداوند بوده و بیانگر تنزیه ذات حق از کاستی‌ها است[۸]. بدین صورت صفت سلام بدان معناست که حق تعالی از کاستی‌های منسوب به آفریدگان، مثل زوال و مرگ و… مبرّا است[۹]. شیخ صدوق در تبیین این معنا و در تایید آن به تفسیر آیه «لَهُمْ دٰارُ السَّلٰامِ عِنْدَ رَبِّهِمْ»[۱۰] می‌پردازد و می‌گوید: سلام خدا است و دار بهشت است و بهشت را از ان رو دارالسلام گفته‌اند که از گزندهای دنیوی به دور است[۱۱]. معنی دوم سلام از جمله صفات فعل بوده و به معنی سلامت بخش است. سلام به عنوان صفتی از صفات خداوندی، به معنی «معطی السلامة» است و سلامت از جانب او به بار می‌آید[۱۲]. همچنین معنای سومی برای سلام به عنوان صفت خداوند ذکر شده است که در این معنی سلام در معنای سلام دهنده، صفت ثبوتی و نیز از جمله صفات ذات خداوند محسوب می‌شود[۱۳].
اهمیت
قرآن سلام را تحیت بهشتیان دانسته[۱۴] و به آن امر کرده است.[۱۵] در روایات نیز سلام از سنت‌های رسول خدا(ص) و از مستحبات مؤکد شمرده شده است. در روایتی از پیامبر(ص) آمده است: «به کسی که بدون ادای سلام، لب به سخن گشود، جواب ندهید».[۱۶]